تأثیر تلفیقی کودهای آلی و نیتروژن بر تغذیه، رشد و عملکرد گندم رقم الوند

برای بررسی تأثیر مصرف تلفیقی کودهای آلی و نیتروژن بر تغذیه، رشد و عملکرد گندم رقم الوند، آزمایشی در قالب طرح بلوک-های کامل تصادفی با 15 تیمار و سه تکرار در شرایط مزرعه ای در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز اجرا گردید. تیمارها شامل شاهد (بدون مصرف کود آلی و نیتروژن)، کود اوره (kg/ha150)، کود اوره (kg/ha300)، لجن فاضلاب شهری (ton/ha30)، لجن فاضلاب شهری (ton/ha60)، کمپوست زباله شهری (ton/ha30)، کمپوست زباله شهری (ton/ha60)، کود دامی (ton/ha30)، کود دامی (ton/ha60)، لجن فاضلاب شهری (ton/ha30) + 50% کود اوره، لجن فاضلاب شهری (ton/ha30) + 50% کود اوره، کمپوست زباله شهری (ton/ha30) + 50% کود اوره، کمپوست زباله شهری (ton/ha60) + 50% کود اوره، کود دامی (ton/ha30) + 50% کود اوره، کود دامی (ton/ha30) + 50% کود اوره بودند. شاخص کلروفیل برگ ها در وسط دوره رشد و عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، تعداد سنبله در متر مربع، تعداد دانه در هر سنبله، وزن هزار دانه، طول سنبله، ارتفاع گیاه، تعداد برگ در بوته، شاخص برداشت و کارایی مصرف آب در پایان دوره رشد اندازه گیری شد همچنین غلظت و مقدار نیتروژن، فسفر، پتاسیم، سدیم، آهن، منگنز، روی، مس و کادمیوم در ساقه، دانه و برگ گندم اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که مصرف 150 و 300 کیلوگرم اوره در هکتار، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، ارتفاع گیاه، قطر ساقه، تعداد برگ در بوته، شاخص کلروفیل برگ ها و کارایی مصرف آب را نسبت به تیمار شاهد افزایش داد اما بر تعداد دانه در سنبله، وزن هزاردانه، تعداد سنبلچه در سنبله و شاخص برداشت تأثیری نداشت. مصرف لجن فاضلاب، کمپوست زباله شهری و کود دامی اکثر صفات مورد مطالعه به جز تعداد سنبله در متر مربع و تعداد سنبلچه در سنبله را افزایش داد. افزایش سطح کود های آلی از 30 به 60 تن در هکتار قطر ساقه و شاخص کلروفیل برگ ها را به طور معنی داری افزایش داد ولی بر سایر صفات مورد مطالعه معنی دار نبود. مصرف توأم کود-های آلی و نیتروژن، صفات زراعی، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و کارایی مصرف آب گندم را در مقایسه با شاهد و کاربرد کود-های آلی و نیتروژن به تنهایی افزایش داد. کاربرد تلفیقی کود های آلی و نیتروژن قطر ساقه، تعداد برگ در بوته، تعداد سنبله در مترمربع، تعداد دانه در سنبله، شاخص کلروفیل و کارآیی مصرف آب را نسبت به کاربرد کود های آلی به تنهایی و کود اوره افزایش داد. تلفیق نیتروژن با 60 تن در هکتار از کود های آلی، غلظت و جذب n، p،k ، fe،cu و zn در بخش های ساقه، دانه و برگ گندم و غلظت پروتئین دانه آن را نسبت به کاربرد این کود ها به تنهایی افزایش داد اما غلظت na و mn را نسبت به تیمار شاهد کاهش داد. همچنین کاربرد تلفیقی کود های آلی و نیتروژن، تأثیری بر غلظت مس و منگنز دانه نداشت. در تمامی تیمارها، غلظت کادمیوم در ساقه، دانه و برگ گندم با دستگاه جذب اتمی قابل اندازه گیری نبود. به طور کلی برای کاهش مصرف کود های نیتروژن، افزایش عملکرد گندم و بهبود کیفیت آن، مصرف 150 کیلوگرم اوره به همراه 60 تن در هکتار از لجن فاضلاب شهری، کود دامی و کمپوست زباله شهری می تواند توصیه شود.